مشهد>طبیعت گردی>دره ها
دره ها :
به فرو افتادگی طویل و باریک در سطح زمین که معمولا دارای دو دامنه جانبی است دره گویند ، زمین پستی که با زمین های مرتفع تر احاطه شده است (دکتر سیاوش شایان،هایده ارا،”اصطلاحات پایه جغرافیایی”)
مقدمه :
دشت مشهد بین دو رشته کوه موازی قرار دارد این دو رشته کوه دارای دره ها(valley) و تنگه های (gorge) بسیاری است برخی از این دره ها V شکل و برخی U شکل میباشند برخی کوچک (small valley) و برخی بزرگ هستند برخی دارای ابراهه و برخی دارای رودخانه های دائمی میباشند اندک دره های گسلی نیز وجود دارند که بر اثر حرکات زمین ساختی(تکنوتکنیکی) ایجاد شده اند اکثر این دره ها کم عمق میباشند برخی از این دره ها علاوه بر این که سکونت گاه هستد و روستاهایی در دامنه های ان شکل گرفته اند جز تفرجگاه های شهر مشهد نیز به شمار می ایند
همه چیز در مورد دره های شهرستان مشهد،بینالود :
رشته کوه شمالی شهرمشهد:
معرفی رشته کوه هزار مسجد:
رشته کوه هزار مسجد از کوه تلو(نقطه مرزی استان خراسان و مازندران)واقع در 40 کیلومتری شمال خاوری مراوه تپه و 110 کیلومتری شمال باختری بجنورد شروع میشود و پس از دربرگرفتن کوه های قره داغ(با کوه های قره داغ اذربایجان شرقی اشتباه نشود) و مزدوران سرانجام در باختر روستای شوریچه واقع در 123 کیلومتری خاورجنوبی مشهد و 34 کیلومتری خاور جنوبی مزداوند به دره کشف رود منتهی میشود طول ان از کوه تلو تا دره کشف رود 497 کیلومتر است
رشته کوه شمالی شهر مشهد:
- قله هایی با ارتفاعی در حدود 3000 متر دارد که بعضا ارتفاع بیشتر و یا کمتری دارند
- بلند ترین قله این رشته کوه با ارتفاعی در حدود 3100 متر هزار مسجد میباشد
- این رشته کوه مانعی در برابر کویر قره قوم یکی ازبزرگترین کویرهای شنی جهان که تقریبا 70 درصد خاک ترکمنستان را در برگرفته است میباشد
- از کوه های این رشته کوه در متون کهن مانند اوستا و همچنین در اشعار فردوسی بزرگ بسیار امده است
- دارای پوشش های گیاهی متنوعی است و زیستگاه گونه های جانوری با ارزشی مانند پلنگ ایرانی میباشد
- روستاهایی که در این رشته کوه واقع هستند قومیت های فارس، کرد و ترک را شامل میشوند
- علاوه بر دره ها دارای زو های بسیاری است (محلی های این منطقه به تنگه ها زو میگویند)
رشته کوه بینالود:
این رشته کوه از دامنه های باختری کوه “کور خود” ،واقع در مرز میان خراسان و مازندران (90 کیلومتری باختر بجنورد) شروع شده و پس از در بر گرفتن رشته الاداغ و کوه شاه جهان و بینالود به موازات دره کشف رود به سوی جنوب خاوری ادامه می یابد و سرانجام به دره هریر رود واقع در دامنه های خاوری کوه شاه نشین واقع در شهرستان تربت جام خاتمه می یابد
- طول این رشته کوه از خاور تا باختر 531 کیلومتر و عرض ان به طور متوسط 45 کیلومتر است که در نواحی خاوری به 85 کیلومتر و در پاره ای از جاها مانند خاور سنگ بست (40 کیلومتری جنوب خاوری مشهد) به 6 کیلومتر نیز میرسد
- این رشته کوه مساحتی معادل 22000 کیلومتر مربع را زیر پوشش قرار داده است
- بلندترین قله این رشته کوه بینالود به ارتفاع 3211 متر است که در 50 کیلومتری باختر جنوبی مشهد و 24 کیلومتری خاور شمالی نیشابور واقع است البته برخی بلند ترین قله این رشته کوه را قله شیرباد می دانند با ارتفاع 3300 متر
- کلیه ابریزهای شمالی این کوهستان در حوضه شهرستان مشهد و بینالود به کشف رود و ابریزهای جنوبی ان به رودخانه کال شور میریزند
- این رشته کوه گذرگاهی تاریخی بوده و به دلیل این که دشت نیشابور را از دشت مشهد جدا می کند مردم از طریق عبور از این رشته کوه به توس و یا بالعکس به نیشابور میرفتند( با صعود بر قلل مرتفع ان میتوان هر دو دشت را به وضوح دید)
- این رشته کوه دارای رودخانه ها و دره های زیبا و پوشش گیاهی و جانوری با ارزشی است
- با جدا شدن قسمت هایی از شهرستان مشهد و تشکیل شهرستان بینالود(طرقبه،شاندیز) در حال حاضر قسمتی از این رشته کوه که در غرب و شمال غربی مشهد واقع است در حوضه شهرستان بینالود قرار دارد
- شهرستان بینالود (طرقبه،شاندیز) مهم ترین شهرستان توریستی و گردشگری استان خراسان رضوی پس از شهر های مشهد و نیشابور میباشد
- ریواس از معروفترین گیاهان خودرو این رشته کوه به شمار می رود
- در بخشی از این رشته کوه پوشش درختچه های ارس نیز به صورت فاصله دار دیده می شود(اخر دهبار)
- دره های این رشته کوه به صورت موازی با هم هستند
- دره هایی از این رشته کوه جزو تفرجگاه های مشهدی ها به شمار می ایند ولی جزو شهرستان مشهد،بینالود نیستند مانند گلمکان،اخلمد و….
لیست دره ها :
- ارغوان دره
- پنج دره
- تفنگ دره
- سوزن دره
- عاشق دره
- کج دره
- کمن دره
- گلاب دره
- هوادره
- زه در
- دره ال
- دره انجیر
- دره بهشت
- دره نجدان
- دره چراغ
- دره خوش رو
- دره داغستان
- دره سیستان
- دره شاه
- دره عارفی
- دره عسکرون
- دره علی کوری
- دره قوچقر
- دره مهتاب
- انگلی در
- دره کمر حصار
- دره بل غنی
- دره اودر
- چوردر
- ماکو درو
- بزه نو سورو
- هزار جریب
- شمق در
- زو بالندر
- زو پیرزن
- زو تیشدر
- زو خشکه
- زو سیاه
- زو کرکان
- زو میرشکار
منابع:
1-مجتبی لطفی،”عکاس و پژوهشگر”
2-ایو لاکوست،”از ژئوپلتیک تا چشم انداز”،ترجمه دکتر سیروس سهامی
3-اچ روجشک،”فرهنگ تشریحی جغرافیا”، ترجمه علیرضا صالحی
4-دکتر سیاوش شایان،هایده ارا،”اصطلاحات پایه جغرافیایی”
5-مهندس عباس جعفری،”کوه ها و کوه نامه های ایران”
6-محمد رضا شیخ،”جاذبه های طبیعی و اثار تاریخی استان خراسان رضوی”
7-محمود رضا برازش،”مشهد”
دره های اصلی :
روی هر عکس کلیک بفرمائید اطلاعات بیشتری درمورد دره بدست خواهید اورد (فعلا لینک به صفحه بعد متصل نشده است)
برای اشنایی بیشتر با بازار های شهر مشهد
مجتبی لطفی