رودها در ایران:
رودهای ایران از نظر سیستم زهکشی به دوازده حوضه تقسیم میشوند و شهرستان مشهد ،بینالود درحوضه ابریز قره قوم قرار دارد
منابع ابی رودها در حوضه ابریز قره قوم:
ریزش های این حوضه مربوط به اواخر پائیز و زمستان میباشد که عموما بصورت جبهه ای هستند
بارندگی های پراکنده در فصل بهار و بندرت در تابستان که بیشتر حالت اوروگرافیک یا کوهزادی دارند در دامنه ها و کوهپایه ها اتفاق می افتد
اب شدن تدریحی برف در کوهستان ها در فصلهای بهار و تابستان و بیرون امدن از دل زمین در سرچشمه ها ازمنابع اصلی اب رودها میباشند
این حوضه ابریز یکی از حوضه های کم باران ایران محسوب میگردد
رودها در این حوضه بیشتر حالت سیلابی و فصلی دارند
کشف رود، جام رود،هریر رود مهمترین رودهای این حوضه ابریز هستند
همه چیز در مورد رودخانه های شهرستان مشهد،بینالود:
- شهرستان مشهد و بینالود دارای رودخانه های کوچک و ریزابه های بسیاری است که از ارتفاعات رشته کوه های هزار مسجد و بینالود سرچشمه میگیرند مهم ترین رودخانه در این منطقه کشف رود میباشد.
رشته کوه هزار مسجد
معرفی رشته کوه هزار مسجد:
رشته کوه هزار مسجد از کوه تلو(نقطه مرزی استان خراسان و مازندران)واقع در 40 کیلومتری شمال خاوری مراوه تپه و 110 کیلومتری شمال باختری بجنورد شروع میشود و پس از دربرگرفتن کوه های قره داغ و مزدوران سرانجام در باختر روستای شوریچه واقع در 123 کیلومتری خاورجنوبی مشهد و 34 کیلومتری خاور جنوبی مزداوند به دره کشف رود منتهی میشود طول ان از کوه تلو تا دره کشف رود 497 کیلومتر است
رودخانه های چندی از این رشته کوه سرچشمه میگیرند که دسته ای از انها به دشت ترکستان واقع در ترکمنستان روان میگردند و دسته دیگر به کشف رود و رود اترک میریزند
- مهمترین رودهایی که به دشت ترکستان میریزند عبارتند از رودخانه فیروز،کال چینر،اورلیک دره،درونگر،چرلوک،بمبولگ،رودبارسو،سینی سو،سنگر سو،شورسو،قره تکان سو،رود چهچه،رود شورلق
- مهمترین رودهایی که به کشف رود میریزند رودخانه رضوان
- مهمترین رودهایی که به رود اترک میریزند رودخانه چندیر،کولوک قلعه،میانسو،اسیازو،قروق دره،شیرین دره،قوروچای،کرگانلی،جبارسو،زیر اباد و سوزه میباشند
رشته کوه بینالود
معرفی رشته کوه بینالود:
این رشته کوه از دامنه های باختری کوه “کور خود” ،واقع در مرز میان خراسان و مازندران (90 کیلومتری باختر بجنورد) شروع شده و پس از در بر گرفتن رشته الاداغ و کوه شاه جهان و بینالود به موازات دره کشف رود به سوی جنوب خاوری ادامه می یابد و سرانجام به دره هریر رود واقع در دامنه های خاوری کوه شاه نشین واقع در شهرستان تربت جام خاتمه می یابد
- طول این رشته کوه از خاور تا باختر 531 کیلومتر و عرض ان به طور متوسط 45 کیلومتر است که در نواحی خاوری به 85 کیلومتر و در پاره ای از جاها مانند خاور سنگ بست (40 کیلومتری جنوب خاوری مشهد) به 6 کیلومتر نیز میرسد
- این رشته کوه مساحتی معادل 22000 کیلومتر مربع را زیر پوشش قرار داده است
- بلندترین قله اینر رشته کوه بینالود به ارتفاع 3211 متر است که در 50 کیلومتری باختر جنوبی مشهد و 24 کیلومتری خاور شمالی نیشابور واقع است
- کلیه ابریزهای شمالی این کوهستان در حوضه شهرستان مشهد و بینالود به کشف رود و ابریزهای جنوبی ان به رودخانه کال شور میریزند
- اغلب ریزابه ها و رودخانه های شهرستان مشهد،بینالود به غیر از کشف رود رودخانه هایی کم عرض و کوهستانی میباشند
- بعضی از این رودخانه ها موقت و فصلی هستند و فقط در فصول بارش،اب در مسیر این رودخانه ها جریان دارد
- برخی دیگر با وجود این که طولانی نیستند دارای جریان دائمی تری میباشند و خود از به هم پیوستن ریزابه ها که در دره های فرعی جاری اند به وجود می ایند و تقریبا در بیشتر سال اب دارند
- محلی های ساکن در روستاهای اطراف رودخانه ها به رودخانه کال می گویند مثلا رودخانه سربرج را میگویند کال سربرج
- مهم ترین رودخانه در مشهد کشف رود است که دارای جهت شمال غربی -جنوب شرقی است
- در رشته کوه هزار مسجد در حوضه شهرستان مشهد رودخانه های اصلی رودخانه کارده و رودخانه بقمچ میباشند
- رودخانه کارده به سد کارده میریزد و رودخانه بقمچ به سد ارداک میریزد
- در رشته کوه بینالود و درحوضه شهرستان مشهد و بینالود کلیه ابریزهای شمالی این کوهستان به کشف رود و سد های گلستان،طرق،چالیدره میریزند و ابریزهای جنوبی ان به رودخانه کال شور میریزند
- در رشته کوه بینالود( در حوضه شهرستان مشهد و بینالود) رودخانه های اصلی رودخانه زشک،کنگ،گلستان(رودخانه ای حاصل از امیختن رودخانه های دهبار(اسم محلی ان رودخانه بار)،مایان،طرقبه) و رودخانه عرفی،شلگرد، طرق (رودخانه سربرج و رودخانه سوزو (مغان) که در روستای کرتیان بهم می رسند)میباشد
منابع:
1-مجتبی لطفی،”عکاس و پژوهشگر”
2-مهندس عباس جعفری،”گیتا شناسی ایران”